Faire odmiana – kompletny przewodnik

Odmiana czasownika faire – podstawowe informacje

Czasownik faire, tłumaczony jako „robić” lub „czynić”, to jeden z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim.

Największą trudnością w przypadku faire jest jego nieregularność. Formy tego czasownika wymykają się standardowym wzorcom, dlatego nauczenie się ich na pamięć jest niezbędne, aby unikać błędów.

Odmiana w czasie teraźniejszym (présent de l’indicatif) wygląda następująco:

• je fais – ja robię

• tu fais – ty robisz

• il/elle/on fait – on/ona/ono robi

• nous faisons – my robimy

• vous faites – wy robicie

• ils/elles font – oni/one robią

Warto szczególnie uważać na formy dla nous, vous oraz ils/elles, które często sprawiają trudność początkującym. Najlepiej utrwalać je, ćwicząc w praktycznych zdaniach.

Czas teraźniejszy – jak odmieniać faire

W liczbie pojedynczej formy dla pierwszej i drugiej osoby (je fais, tu fais) są identyczne. Różnica pojawia się dopiero w trzeciej osobie, il/elle/on fait, gdzie końcowe „t” jest nieme.

Największą trudność sprawia liczba mnoga, w której nieregularność faire jest najbardziej widoczna:

• Nous faisons – Należy zwrócić uwagę na pisownię z „ai”, wymawianą jak „e” [fəzɔ̃]. To częsta pułapka, ponieważ intuicja podpowiadałaby zupełnie inną wymowę.

• Vous faites – To unikalna forma, która nie kończy się na standardowe „-ez”, lecz na nietypowe „-tes”.

• Ils/elles font – To kolejna forma, którą należy po prostu zapamiętać, ponieważ nie ma ona żadnego widocznego związku z bezokolicznikiem „faire”.

Aby utrwalić te formy, najlepiej używać ich w praktycznych zdaniach:

• Qu’est-ce que tu fais ce soir? (Co robisz dziś wieczorem?)

• Nous faisons les courses. (Robimy zakupy).

• Ils font du bruit. (Oni hałasują).

Czas przeszły – passé composé z faire

Do opisywania czynności dokonanych w przeszłości najczęściej służy czas passé composé. Na szczęście w przypadku faire jego konstrukcja jest regularna i przewidywalna.

Konstrukcja passé composé dla czasownika faire wymaga dwóch elementów:

1. Odmienionej formy czasownika posiłkowego avoir w czasie teraźniejszym.

2. Niezmiennej formy imiesłowu przeszłego (participe passé) od faire, czyli fait.

Ważne: imiesłów fait pozostaje niezmienny dla wszystkich osób i rodzajów. To duże ułatwienie, ponieważ nie trzeba martwić się o jego uzgadnianie z podmiotem.

• j’ai fait – zrobiłem/zrobiłam

• tu as fait – zrobiłeś/zrobiłaś

• il/elle/on a fait – zrobił/zrobiła/zrobiono

• nous avons fait – zrobiliśmy/zrobiłyśmy

• vous avez fait – zrobiliście/zrobiłyście

• ils/elles ont fait – zrobili/zrobiły

Jak widać, jedyna trudność to poprawna odmiana czasownika avoir.

Czas przyszły – futur simple z faire

Czas futur simple służy do opisywania przyszłych czynności, zwłaszcza tych pewnych lub zaplanowanych. W tym czasie faire przyjmuje nieregularny temat fair-, do którego dodawane są już regularne końcówki.

Gdy zapamiętasz nieregularny temat fair-, reszta staje się prosta, ponieważ końcówki są już w pełni regularne. Odmiana wygląda następująco:

• je ferai – zrobię

• tu feras – zrobisz

• il/elle/on fera – zrobi

• nous ferons – zrobimy

• vous ferez – zrobicie

• ils/elles feront – zrobią

Jak widać, końcówki (-ai, -as, -a, -ons, -ez, -ont) są typowe dla czasu futur simple.

Tryby czasownika faire – szczegółowe omówienie

Oprócz czasów, w języku francuskim ważną rolę odgrywają tryby (les modes), które określają stosunek mówiącego do czynności i pozwalają wyrazić różnorodne intencje (np. pewność, życzenie, rozkaz).

• Tryb oznajmujący (Indicatif): To najpowszechniejszy tryb, służący do opisywania rzeczywistości i przedstawiania faktów.

• Tryb warunkowy (Conditionnel): Służy do wyrażania czynności hipotetycznych (które mogłyby się wydarzyć pod pewnym warunkiem) oraz do formułowania uprzejmych próśb.

• Tryb łączący (Subjonctif): Wyraża subiektywne odczucia: wątpliwość, życzenie, emocje czy konieczność.

• Tryb rozkazujący (Impératif): Służy do wydawania poleceń, próśb lub udzielania rad.

Tryb warunkowy – conditionnel présent

Tryb warunkowy (conditionnel présent) pozwala opisywać sytuacje hipotetyczne – co by było, gdyby… Używa się go również do formułowania uprzejmych próśb i udzielania rad.

Na szczęście odmiana faire w tym trybie opiera się na prostej zasadzie: do znanego już tematu z czasu przyszłego (fer-) dodaje się końcówki czasu imparfait.

Oto pełna odmiana faire w conditionnel présent:

• je ferais – ja bym zrobił/zrobiła

• tu ferais – ty byś zrobił/zrobiła

• il/elle/on ferait – on/ona/ono by zrobił/zrobiła

• nous ferions – my byśmy zrobili/zrobiły

• vous feriez – wy byście zrobili/zrobiły

• ils/elles feraient – oni/one by zrobili/zrobiły

Jak to wygląda w praktyce? Najczęściej spotkasz ten tryb w zdaniach warunkowych z „si” (jeśli), np. Je ferais le tour du monde si j’étais riche (Zrobiłbym podróż dookoła świata, gdybym był bogaty).

Tryb łączący – subjonctif présent

Tryb łączący (subjonctif) służy do wyrażania subiektywnych odczuć – życzeń, wątpliwości, emocji czy konieczności. Sięgamy po niego, gdy mówimy o rzeczywistości niepewnej lub jedynie pożądanej.

Najczęściej subjonctif pojawia się w zdaniach podrzędnych ze spójnikiem que (że), po czasownikach wyrażających wolę, uczucia, wątpliwość lub konieczność.

Oto jak odmienia się faire w subjonctif présent:

• que je fasse – żebym zrobił/zrobiła

• que tu fasses – żebyś zrobił/zrobiła

• qu’il/elle/on fasse – żeby on/ona/ono zrobił/zrobiła

• que nous fassions – żebyśmy zrobili/zrobiły

• que vous fassiez – żebyście zrobili/zrobiły

• qu’ils/elles fassent – żeby oni/one zrobili/zrobiły

Jak to działa w zdaniach? Użycie tego trybu jest wymuszane przez określone wyrażenia.

Wyrażenia z faire – codzienne użycie

Czasownik faire jest niezwykle użyteczny dzięki dziesiątkom gotowych wyrażeń, używanych na co dzień do opisu pogody, obowiązków domowych czy spędzania wolnego czasu. Ich opanowanie pozwala na naturalną komunikację.

Zamiast szukać osobnego czasownika dla każdej czynności, Francuzi bardzo często łączą faire z odpowiednim rzeczownikiem.

Oto lista najważniejszych i najczęściej używanych wyrażeń z czasownikiem faire:

• faire la cuisine – gotować

• faire les courses – robić zakupy (spożywcze)

• faire du shopping – robić zakupy (ubrania, inne)

• faire le ménage – sprzątać

• faire la vaisselle – zmywać naczynia

• faire attention – uważać, zwracać uwagę

• faire du sport – uprawiać sport

• faire une promenade / un tour – iść na spacer

• faire la fête – imprezować, świętować

• faire des exercices – robić ćwiczenia (np. szkolne lub fizyczne)

Szczególną kategorią są wyrażenia opisujące pogodę, gdzie faire jest niezastąpione i używane w bezosobowej formie il fait:

• Il fait beau. (Jest ładna pogoda).

• Il fait froid. (Jest zimno).

• Quel temps fait-il? (Jaka jest pogoda?)

Zapamiętanie tych kilku zwrotów pozwoli Ci swobodnie prowadzić small talk o pogodzie – jeden z najczęstszych tematów rozmów na całym świecie.

Faire la cuisine – gotowanie

Jednym z najpopularniejszych i najbardziej użytecznych zwrotów jest faire la cuisine. Użycie go jest proste: wystarczy odmienić faire w odpowiednim czasie i osobie, aby swobodnie opowiadać o gotowaniu. Zwrot ten obejmuje szeroki zakres czynności, od przygotowania kanapki po wielodaniowy obiad.

Faire attention – zwracanie uwagi

Innym bardzo przydatnym zwrotem jest faire attention, czyli „uważać” lub „zwracać uwagę”. Jego konstrukcja jest prosta: chcąc powiedzieć komuś, by uważał na drodze, użyjesz trybu rozkazującego: „Fais attention à la route!”. Choć samo wyrażenie jest łatwe do zapamiętania, najważniejsza jest właściwa, nieregularna odmiana czasownika faire.

Częste błędy w odmianie faire

Nieregularność faire sprawia, że jest to jedno z głównych źródeł błędów dla uczących się francuskiego, nawet na wyższych poziomach zaawansowania.

Jeden z najczęstszych błędów to rozszerzanie formy fais (poprawnej tylko dla je i tu) na inne osoby, co prowadzi do błędnych konstrukcji, jaknous fais zamiast nous faisons.

Kolejna pułapka to tworzenie nieistniejącej formy ils faisent w trzeciej osobie liczby mnogiej, co jest wynikiem mylnej analogii do czasowników regularnych. Pamiętaj, jedyna poprawna forma to ils font.

Błędy w passé composé

W czasie passé composé podstawowy błąd to wybór złego czasownika posiłkowego. Należy pamiętać, że faire zawsze łączy się z avoir, nigdy z être.

Drugi częsty błąd to niepotrzebne uzgadnianie imiesłowu fait z podmiotem. Forma ta jest niezmienna, niezależnie od osoby i rodzaju: j’ai fait, elle a fait, elles ont fait.