Bilet kupiony przez pośrednika, a odszkodowanie za odwołany lot?

Serwisy takie, jak Fru.pl, eSky, czy Kiwi oferują możliwość zakupu biletu lotniczego w atrakcyjnej cenie, a także nabycie usług dodatkowych, jak ubezpieczenie podróżne. Co dzieje się jednak w sytuacji, kiedy przewoźnik odwoła lot, na który pośrednik sprzedał bilet? Od kogo można dochodzić wypłaty odszkodowania?

Pośrednik, czy przewoźnik – kto odpowiada za odwołany lot?

Należy wyjaśnić, że za niewłaściwe wykonanie usługi przewozu lotniczego zawsze odpowiada przewoźnik. Zadaniem pośrednika jest jednie nabycie bilety na podstawie udzielonego mu przez klienta serwisu upoważnienia, a następnie przekazanie go wraz z dalszą dokumentacją podróżną pasażerowi. Interfejs serwisu pośrednika pozwala na szybkie znalezienie tanich połączeń lotniczych, ale umowę o przewóz lotniczy świadczy przewoźnik.

Jedyna sytuacja, kiedy zasadne jest dochodzenie odszkodowania od pośrednika, dotyczy zaniedbań administratora serwisu. Jeśli klient nie otrzyma od serwisu internetowego na czas karty pokładowej lub informacji o zmianie godziny albo daty lotu, może dochodzić naprawienia szkody. Właściwe będą jednak ogólne przepisy o odpowiedzialności kontraktowej, nie zaś unijne rozporządzenie dotyczące odszkodowań lotniczych.

Czy przewoźnik zawsze odpowiada za odwołany lot?

Odpowiedzialność przewoźnika za odwołany lot jest uzależniona od tego, z jakim wyprzedzeniem pasażerowie otrzymali informację o anulacji połączenia. Zasady ustalania odpowiedzialności i wysokości odszkodowania za niewłaściwą realizację umowy przewozu lotniczego reguluje rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. Zgodnie z unijnymi przepisami przysługujące za odwołany lot odszkodowanie należy się, chyba że przewoźnik przekazał informację:

• z minimum 14-dniowym wyprzedzeniem,
• z wyprzedzeniem między 7 a 14 dni, jeżeli pasażerom zaoferowano zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu;
• krótszym, niż 7 dni, jeżeli pasażerom zaoferowano zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot najpóźniej jedną godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu.

Warto wskazać, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej za sytuację równoznaczną z odwołaniem lotu uznaje jego przyspieszenie o więcej, niż godzinę. W takiej sytuacji podróżni tracą możliwość zarządzania swoim czasem i mogą domagać się rekompensaty. Jeżeli przewoźnik przekazał pośrednikowi informację o odwołaniu lotu, to na pośredniku spoczywa obowiązek udostępnienia zawiadomienia pasażerom tak, aby ich sytuacja na tym nie ucierpiała. Wraz z informacją o odwołaniu lotu pasażerowie powinni dostać wskazówki dotyczące alternatywnego połączenia.

Jeżeli pasażerowie dowiedzieli się o odwołaniu lotu w ostatniej chwili i zdecydowali się na przebookowanie połączenia, mają prawo do opieki ze strony przewoźnika w oczekiwaniu na kolejny lot. Taka opieka obejmuje w szczególności wyżywienie i napoje w ilości adekwatnej do czasu oczekiwania, a jeśli oczekiwanie przedłuża się – nocleg w hotelu wraz z transportem z lotniska i powrotnym na lotnisko. Jeżeli przewoźnik nie zapewni opieki na odpowiednim poziomie, pasażerowie mogą domagać się zwrotu poniesionych wydatków na podstawie paragonów lub faktur.

Ile wynosi odszkodowanie za odwołany lot?

Wysokość odszkodowania za odwołany lot jest uzależnione od długości trasy samolotu liczonej po ortodromie, czyli najkrótszym łuku biegnącym po powierzchni kuli ziemskiej. Oblicza się je w sposób następujący:

• dla lotów o długości do 1500 km odszkodowanie wynosi 250 euro,
• dla lotów wewnątrzwspólnotowych o długości powyżej 1500 km oraz pozawspólnotowych od 1500 do 3500 km odszkodowanie wynosi 400 euro,
• dla pozostałych lotów rekompensata wynosi 600 euro.

Przewoźnik ma obowiązek wypłacić odszkodowanie w formie pieniężnej, np. gotówką, przelewem lub przekazem. Wręczenie pasażerom innej formy rekompensaty, jak bilety lotnicze lub vouchery na inne usługi dopuszczalne jest wyłącznie za pisemną zgodą wyrażona przez pasażera. Przewoźnik nie może więc istnienia takiej zgody z góry założyć i niejako wyłączyć roszczeń osób, które kupiły bilety.

Kiedy przewoźnik lotniczy nie zapłaci odszkodowania?

Przepisy rozporządzenia unijnego dają przewoźnikowi możliwość zwolnienia się z odpowiedzialności odszkodowawczej pod warunkiem, że wykaże on wystąpienie nadzwyczajnych okoliczności, które uniemożliwiają zrealizowanie umowy przewozu lotniczego. Wśród takich przyczyn można wymienić:

• niesprzyjające warunki atmosferyczne uniemożliwiające bezpieczny lot samolotu (np. silne wiatry, burze),
• katastrofy naturalne uniemożliwiające bezpieczny start, jak zalanie lub obsunięcie się pasa startowego,
• strajki osób trzecich, np. personelu lotniska,
• destabilizacja polityczna,
• zagrożenie dla bezpieczeństwa lotu spowodowane np. przez zawiadomienie o ładunku wybuchowym na pokładzie samolotu,
• ukryta wada fabryczna samolotu, której nie dało się wcześniej zauważyć, a która nie wynika z nieprawidłowej eksploatacji maszyny.

W razie sporu to przewoźnik będzie musiał wykazać, że rzeczywiście doszło do wystąpienia nadzwyczajnych okoliczności. Rozporządzenie nie zawiera wyczerpującej listy przesłanek wyłączających odpowiedzialność linii lotniczych, dlatego wyjaśnienia w odpowiedzi na reklamację mogą każdorazowo wyglądać nieco inaczej.

Jak wygląda dochodzenie odszkodowania od przewoźnika?

Dochodzenie odszkodowania od linii lotniczych ma charakter dwuetapowy. W pierwszej kolejności pasażerowie są zobowiązani do wyczerpania postępowania reklamacyjnego. Zgodnie z art. 205c ustawy prawo lotnicze reklamację należy złożyć w formie pisemnej lub elektronicznej. Dopiero w sytuacji, kiedy przewoźnik nie uzna roszczenia pasażera lub nie ustosunkuje się do żądania w terminie 30 dni od dnia złożenia reklamacji, możliwe staje się wystąpienie z powództwem do sądu powszechnego.

Do procesu sądowego należy się odpowiednio przygotować. W szczególności pasażerowie powinni przygotować reklamację. Karta pokładowa (ang. boarding pass), gdzie znajdują się szczegółowe informacje dotyczące lotu, a także bilet lotniczy mogą okazać się przydatne, choć nie są niezbędne dla uzyskania rekompensaty.

Dochodzenie odszkodowania lotniczego warto zlecić firmie z wieloletnim doświadczeniem w prowadzeniu sporów z przewoźnikami lotniczymi. Doświadczeni prawnicy pomogą zebrać materiał dowodowy oraz opracują indywidualną strategię procesową. Korzystanie z pomocy firmy odzyskującej odszkodowania lotnicze jest zasadne także i z tego względu, że polski ustawodawca wprowadził bardzo krótki termin przedawnienia roszczeń majątkowych – zaledwie 1 rok od dnia wykonania umowy przewozu, a jeżeli usługa nie została zrealizowana, od dnia, kiedy miała być wykonana.